Pionki - www.sicienko.pl

Sołectwo i jego położenie

W skład Sołectwa Dąbrówka Nowa wchodzi:
Dąbrówka Nowa
Dąbrówczyn
Trzciniec

Sołectwo graniczy bezpośrednio od północy z Sołectwem Wojnowo, od wschodu z Sołectwem Osówiec. Na południowym wschodzie przecina się granica czterech Sołectw: Dąbrówki Nowej, Osówca, Pawłówka i Kruszyna. Od południa Sołectwo Dąbrówka Nowa graniczy z Sołectwem Kruszyn, od południowego zachodu z Sołectwem Strzelewo, od zachodu sąsiaduje z Sołectwem Zawada – Ugoda, od północnego zachodu zaś z Sołectwem Sicienko.

Teren położony jest na wysokości 71 m n.p.m. oraz ok. 85 – 89 m n.p.m.

Powierzchnia – 1027 ha

Sołtysami od 1961 roku byli: Leon Bartol, Ryszard Ciesielski, Jolanta Świetlik, Beata Henke, Alicja Bartol. Obecnie funkcję tę pełni Rafał Kaźnica.

Infrastruktura techniczna i zagospodarowanie przestrzenne

• Połączenia drogowe:

drogą asfaltową do Wojnowa – 3 km
drogą safaltową do Zielonczyna – 4 km
drogą asfaltową od strony Dąbrówki Nowej i dalej utwardzoną do Osówca – 3 km
drogą w części asfaltową (od strony Dąbrówki Nowej i od strony Kruszyna) i w części utwardzoną do Kruszyna – 3,5 km
drogą asfaltową do Sicienka - 2,5 km
drogą asfaltową do Bydgoszczy - 22 km

Przez Sołectwo przebiega droga wojewódzka nr 244.

Na północ od Sołectwa przebiega droga krajowa nr 10 łącząca Bydgoszcz z Nakłem nad Notecią

• Elektryfikacja: Dąbrówka Nowa – 1965 r., Trzciniec – 1948 r., Dąbrówczyn – 1958 r.

• Sieć wodociągowa: w sołectwie od 1986 r.

Sołectwo może być zaopatrywane w wodę z gminnej stacji uzdatniania wody w Sicienku oraz ze zmodernizowanej w 2009 roku stacji w Osówcu. Pozwala na to wybudowany wówczas odcinek magistrali wodociągowej. Sieć rozbudowywana jest wraz z rozwojem terenów mieszkalnych i inwestycyjnych.

• Kanalizacja

Przez wieś Dąbrówka Nowa przebiega kolektor kanalizacji tłocznej. W miejscowości jest również przepompownia ścieków. Do 2013 roku ścieki kierowane były do oczyszczalni w Wojnowie. Po jej przebudowie oraz budowie kolektora kanalizacji z Osówca do Bydgoszczy sieć kanalizacyjna Dąbrówki Nowej połączona została z tym systemem.

Ścieki gromadzone są też w bezodpływowych zbiornikach okresowo opróżnianych.

• Gazociąg: Dąbrówka Nowa i Dąbrówczyn - 1998 r.

• Telefonizacja: TP S.A.- 1991 r., RST El – Net: 1997 r. i 1998 r.

•  Zagospodarowanie przestrzenne

Obecnie wpływ na kształtowanie się struktury przestrzennej Sołectwa mają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz wydawane warunki zabudowy głównie dla budynków mieszkalnych.
Sołectwo posiada atrakcyjne tereny pod zabudowę. Ciekawa lokalizacja działek, łatwy dostęp do mediów sprawiają, że cieszą się one dużym powodzeniem dzięki czemu sukcesywnie rozwija się jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe.

Sołectwo jest objęte ustaleniami następujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

1. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XXXI/196/97 Rady Gminy Sicienko z dnia 22 stycznia 1997 roku w sprawie zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
2. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr V/41/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 6 marca 1999 roku w sprawie zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
3. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr IX/80/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 8 września 1999 roku w sprawie zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
4. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr IX/82/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 8 września 1999 roku w sprawie zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko, opublikowaną w Dz. U. Woj. Kuj-Pom. Nr 65 , poz. 737 z 1999 r.
5. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XXI/175/2000 Rady Gminy Sicienko z dnia 13 grudnia 2000 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu budownictwa mieszkaniowego z dopuszczeniem usług na działce nr 238 w Dąbrówce Nowej
6. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr VII/33/03 Rady Gminy Sicienko z dnia 28 czerwca 2003 roku w sprawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenów w sołectwach Dąbrówka Nowa, Kruszyn, Kruszyniec, Mochle , Osówiec, Pawłówek, Sicienko, Strzelewo, Szczutki, Wierzchucinek, Wojnowo, Zielonczyn w gminie Sicienko

Dla terenów, gdzie możliwa jest zabudowa, a nie są one objęte miejscowymi planami, wydawane są decyzje o warunkach zabudowy.

Liczba ludności

Obiekty i miejsca

W Dąbrówce Nowej przy ul. Dworskiej 40 mieści się budynek Świetlicy Wiejskiej. W 2015 r. opracowana została dokumentacja dotycząca przebudowy tego budynku. Prace budowlane rozpoczęły się w 2017 roku. Dzięki gruntownej przebudowie powstała obszerna sala świetlicowa, zaplecze kuchenne i sanitarne. Budynek dostosowany został dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Świetlica w ramach inwestycji zyskała nowe wyposażenie. Do obiektu doprowadzona została sieć gazowa.

Niegdyś w miejscu obecnej świetlicy funkcjonowała 4-klasowa, a później 3-klasowa szkoła. Zamknięta została w 1986 roku. Dziś dzieci i młodzież z Dąbrówki, Nowej, Dąbrówczyna i Trzcińca przynależą do obwodu Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Sicienku.

Po przeciwnej stronie ulicy dla mieszkańców dostępne jest wielofunkcyjne boisko z kostki betonowej, które jest alternatywą dla aktywnego spędzania czasu wolnego. Nawierzchnię tę boisko zyskało w 2014 roku.

Najmłodszym służy plac zabaw, który powstał w 2010 roku dzięki dofinansowaniu zadania ze środków Unii Europejskiej – Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

W centrum Dąbrówki, przy ul. Dworskiej stoi kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła Mniejszego. Przy kościele znajduje się murowana kapliczka z końca XIX w. oraz plebania z początku XX w.

Parafia obecnie obejmuje swym zasięgiem Dąbrówkę Nową, Dąbrówczyn, Mochle, Mochełek, Nową Rudę, Osówiec, Piotrkówko, Trzciniec i Wojnowo. W księgach metrykalnych figurują nazwiska ochrzczonych od 1893 r., par zawierających związek małżeński od 1898 r., zmarłych – od 1881 r.

Obecnie proboszczem jest ksiądz Stanisław Karabasz.
Jego poprzednikami byli (dane po 1945 r.): ks. Zygmunt Janusz (1939 – 1946), ks. Kazimierz Tabaczyński (1946 – 1969), ks. Zygmunt Obecny (1969 – 1971), ks. Lambert Mikołajczak (1971 – 1995), ks. Kazimierz Nowaczyk (1995 – 1999), Zbigniew Ciorkowski (1999 - 2009).

Kościół wybudowany został w latach 1888-1889 z czerwonej cegły w stylu gotycko-nadwiślańskim.
Budowli nie oszczędziły działania wojenne. W pierwszym dniu II wojny światowej jednostka artyleryjska armii polskiej stacjonująca w Osówcu kilkoma pociskami obaliła wieżę budowli, rujnując dach łupkowy, wnętrze i mury kościoła. Była to świadoma decyzja mająca na celu uniemożliwienie wrogiej armii uczynienie z wieży punktu obserwacyjnego bądź, jak to miało miejsce 3 września 1939 r. w Bydgoszczy, stanowiska ogniowego o szerokim polu rażenia.

Kościół dąbrowiecki odbudowano w latach 1947–1949 dzięki inicjatywie księdza Kazimierza Tabaczyńskiego. Poświęcony został 23 grudnia 1949 r. przez księdza biskupa Lucjana Bernackiego. Konsekrował go 10 sierpnia 1962 r. ksiądz biskup Jan Czerniak.

Nie jest to pierwsza świątynia, jaką pamięta Dąbrówka Nowa. Parafia powstała tu w 1428 r. Na początku XV w., kiedy właścicielka wsi, Katarzyna Łabędź z rodu Awdańców, oddała Dąbrówkę Nową w ręce Cystersów z Byszewa, zakonnicy wybudowali tu drewniany kościół. Pierwszym proboszczem parafii był ks. Maciej, który w 1428 r. odprawił pierwszą mszę – procesję Bożego Ciała. Patronką kościoła była św. Barbara.
W roku 1590 kościół został wyremontowany przez dziedzica Sebastiana Rudnickiego. Ponowną renowację przeszedł w 1729 r. dzięki Wojciechowi Bnińskiemu. Od tego też czasu jego patronem jest św. Jakub - Apostoł Mniejszy.
24 marca 1883 r. kościół spłonął. Na jego miejscu pobudowano świątynię, która wznosi się do dziś.

W obejściu kościoła odnaleźć można również nagrobek hrabiego Tadeusza Morstina właściciela Strzelewa (ur. 26.02.1860, zm. 24.12.1937 r.).

W Dąbrówce Nowej przy ul. Grodzkiej mieści się także cmentarz parafialny założony pod koniec XIX w. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1909 r. Na cmentarzu znajduje się zbiorowy grób pomordowanych w 1939 r. przez okupantów hitlerowskich mieszkańców Mochla (więcej informacji na temat tych wydarzeń zamieszczono przy opisie Sołectwa Mochle).
W 1996 r. powiększono obszar cmentarza o 2 działki o łącznej powierzchni 1,5810 ha, przekazane parafii przez gminę za symboliczną złotówkę.

W miejscowości Trzciniec zachowały się pozostałości parku dworskiego z XIX w.

Przez teren Sołectwa przebiega szlak turystyczny oznaczony kolorem niebieskim „Śladami lokomotywy”. Przejście trasy liczącej 13,7 km zajmuje około 4 godzin. Szlak prowadzi turystę od rozjazdu dawnej kolejki wąskotorowej w Trzemiętowie (łącznik z Wierzchucińskim Szlakiem Czterech Jezior) i dalej jej śladem przez Kasprowo do Sicienka, a następnie przez Dąbrówkę Nową do Kruszyna na spotkanie ze szlakiem „Umocnień Przedmościa Bydgoskiego”.

Krajobraz Sołectwa można poznać także przemierzając trasy łącznikowe turystycznego szlaku rowerowego „Edukacji Przyrodniczej”.

W Dąbrówce istniało kółko rolnicze, które później wraz z 6 innymi utworzyło SKR Osówiec.

Od 1958 r. do początku lat 70. XX w. działała w Dąbrówce Nowej Straż Pożarna.

Przyroda

Sołectwo Dąbrówka Nowa to obszar o dużych walorach krajobrazowych i przyrodniczych.

Tereny te są ekologicznie czyste. Przyczyniają się do tego tereny zalesione, których powierzchnia wynosi 241 ha. Lasy iglaste i liściaste rozciągają się po wschodniej stronie drogi wojewódzkiej nr 244 w kierunku Zielonczyna i drogi do Kruszyna. Tereny leśne Sołectwa objęte są administracją Leśnictwa Kruszyn i Nadleśnictwa Żołędowo.

W Trzcińcu zachował się drzewostan tworzący w XIX w. park dworski. Rośnie tu dąb szypułkowy o obwodzie w pierśnicy 340 cm, który został uznany pomnikiem przyrody.

Z kart historii

Na terenie Dąbrówki znajdują się ślady osadnictwa średniowiecznego (V – XV w.).

Najwcześniejsze dokumenty podają, że od 1250 r. Dąbrówka była osiedlem głównym i należała do rycerskiego rodu Awdańców. W 1311 r. Katarzyna, żona Włodzimierza z Łojewa z rodu królewskich Łabędziów, sprzedała wieś cysterskiemu klasztorowi w Byszewie za 40 grzywień monety obiegowej. Dokumenty źródłowe opisujące to zdarzenie posługują się nazwą Dąbrówka Kościelna.

W 1348 r. doszło do sporu pomiędzy opatem byszewskim Piotrem a niejakim Dzierzkiem. Panujący wówczas Kazimierz Wielki powołał specjalny sąd dla rozstrzygnięcia konfliktu. Trybunał ten przyznał Dąbrówkę klasztorowi, odrzucając roszczenia Dzierzka.

Dąbrówka odizolowana była od pozostałych dóbr cysterskimi lasami i innymi wsiami rycerskimi. To było prawdopodobnie przyczyną, że jeszcze w XIV w. wróciła w ręce rycerskie. Właścicielami osiedla byli wówczas Jan i Kacper Dąbrowscy, którzy nazwali je Dąbrówką.

W latach 1532 – 1583 właścicielem wsi był Maciej Żaliński – kasztelan gdański. Pod koniec XVI w. miejsce to znajdowało się w rękach dziedzica Sebastiana Rudnickiego, a w XVIII w. Wojciecha Bnińskiego, pełniącego funkcję kasztelana Kowala i starosty nakielskiego. Ród Bnińskich herbu Łodzia był znaczącym rodem, który wywodził się z Wielkopolski. Kolejne pokolenia były właścicielami wielu okolicznych majątków.

W 1879 r. hrabia Seweryn Bniński (członek Zakonu Maltańskiego) odkupił Dąbrówkę od Niemca Vercha. Dąbrówka Nowa (z niem. Neuheim) pod koniec XIX w. zajmowała obszar 2561 mórg (tj. 1433,5453 ha), znajdowało się tu 7 domów ze 159 mieszkańcami, z których 54 wyznawało religię ewangelicką, a 105 katolicką. 67 z nich było analfabetami. Najbliższa stacja kolejowa znajdowała się w Małym Sitnie w odległości 3 km.

Kroniki podają, że u schyłku XIX wieku 40% ludności było analfabetami.

Kilka danych statystycznych dotyczących Dąbrówki Nowej pojawia się w "Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej" z 1926 r. Zawiera on informacje zebrane podczas Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności  w Polsce z 30 września 1921 roku. Był to pierwszy spis przeprowadzony przez państwo polskie. Dąbrówka Nowa wymieniona jest w nim jako obszar dworski z 12 budynkami mieszkalnymi. Z danych wynika, że liczyła ogółem 161 mieszkańców, z czego 77 mężczyzn i 84 kobiety. Wszyscy mieszkańcy byli narodowości polskiej. Spośród nich 157 było wyznania rzymskokatolickiego i 4 ewangelickiego.

W niektórych miejscowościach m.in. w Dąbrówce Nowej działało Towarzystwo Powstańców i Wojaków. Organizacja ta istniała w latach 1920-1939. Skupiała uczestników Powstania Wielkopolskiego, kombatantów I wojny światowej, byłych wojskowych polskich sił zbrojny. Na czele lokalnych władz Towarzystwa stał Wójt Gminy Józef Buda. W 1937 w Dąbrówce Nowej odbyła się uroczystość nadania sztandaru Towarzystwu.

Na terenie Dąbrówki Nowej aktywny był także Związek Strzelecki – organizacja społeczno-wychowawcza, która pielęgnowała tradycje założonego w 1910 roku przez Józefa Piłsudskiego Związku Strzeleckiego. Kiedy 18 maja 1935 r. cała Rzeczpospolita żegnała Marszałka także w Dąbrówce Nowej celebrowano msze w intencji Naczelnika, podczas której członkowie tej organizacji pełnili wartę honorową.

W 1939 r. w obozie w Dachau został zamęczony Wójt Gminy Dąbrówka Nowa Józef Buda, zginął także Franciszek Młynarczyk – komisarz Posterunku Policji w Dąbrówce.

W styczniu 1945 roku (prawdopodobnie miało to miejsce 26 styczna) rozegrał się w Dąbrówce Nowej dramat łotewskich żołnierzy piechoty. Łotwa, pozostająca od roku 1941 pod okupacją niemiecką kuszona przez Berlin obietnicą niepodległości, w 1943 sformowała dwie dywizje piechoty, którym nadano wspólną nazwę Legion Latwija. Obie dywizje oddano do dyspozycji Naczelne Dowództwa Rzeszy, które włączyło je w siły SS. W ramach działań tego ugrupowania stanowiły odpowiednio 15 i 19 łotewską dywizję SS. Żołnierze, o których mowa wchodzili w skład 15 dywizji. 23 stycznia 1945 r., w krytycznym momencie walk o Bydgoszcz i Nakło nad Notecią, została ona rzucona na front i w ramach przeprowadzonego kontruderzenia skierowana z północy w rejon Nakła. Po początkowych sukcesach siły niemiecki ponownie zostały zmuszone do odwrotu. 34 pułk łotewski walczący pod Nakłem,, początkowo zajął to miasto, wkrótce jednak został zeń wyparty doznając dotkliwych strat. 32 pułk łotewski walczył na linii Trzeciewnica – Strzelewo. Doszło do niezwykle zaciętych walk. Żadna ze stron nie ustępowała pola przeciwnikowi. Rosjanie oczekiwali nadejścia czołgów w sile dwóch brygad pancernych. Nastąpiło z opóźnieniem po perturbacjach spowodowanych zawaleniem się mostu łączącego miejscowości Gorzeń i Ślesin. Ostatecznie pancerniacy musieli skorzystać z drogi przez Występ i Nakło. Docierając do Trzeciewnicy siły pancerne przechyliły szalę zwycięstwa. 15 batalion fizylierów walczył w okolicy Ślesina i Kruszyna. Po nadejściu posiłków rosyjskich (oprócz wspomnianych dwóch brygad pancernych wsparcie stanowiły cztery dywizje piechoty i pododdziałów kawalerii) 32 pułk i 15 batalion łotewski znalazły się w bardzo trudnej sytuacji. Z uwagi na położenie, obie formacje otrzymały kategoryczne zakaz odwrotu. Zarządzono rozproszenie, walcząc w niewielkich grupach Łotysze dali Rosjanom nieźle we znaki. Nic zatem dziwnego, że byli przez nich zaciekle tropieni. Znikome resztki sił łotewskich dotarły na wyznaczone miejsce przegrupowania, czyli do Mroczy. Niewielki oddział, liczący nieco ponad stu żołnierzy, który dotarł do Dąbrówki nie miał tego szczęścia. Na kwaterę wybrano budynek szkoły. Właśnie tam dopadł ich kontratak żądnej zemsty Rosyjskiej piechoty. To co się tam wydarzyło nie w sposób nazwać bitwą, była to po prostu krwawa jatka. Nie ocalał ani jeden Łotysz. Zwłoki zabitych, z niejakim opóźnieniem, pogrzebano na terenie przyległym do miejscowego cmentarza. Jak dotąd historykom nie udało się ustalić jakiej formacji częścią byli polegli w Dąbrówce Nowej żołnierze. Analiza dostępnej, bardzo skromnej literatury na ten temat, pozwala skłaniać się ku twierdzeniu, iż byli to żołnierze 15 batalionu fizylierów wchodzącego w skład 15 łotewskiej dywizji.

Związek administracyjny z gminą Sicienko

Dąbrówka Nowa była niegdyś siedzibą gminy. Została nią powołana 1 kwietnia 1935 r. w wyniku reformy samorządu i administracji. Wówczas gminę tworzyła: Dąbrówka Nowa, Dąbrówczyn, Janin, Kamieniec, Kruszyn, Mochełek, Mochle, Nowa Ruda, Osowa Góra, Osówiec, Pawłówek, Piotrkówko, Smolary, Strzelewo, Trzciniec, Wojnowo, Zielonczyn,

Po zajęciu we wrześniu 1939 r. terenów gminy hitlerowcy rozwiązali Zarząd Gminy Dąbrówka Nowa i powołali we wsi Sicienko tzw. Amstkommisar.

7 listopada 1947 r. uchwałą Gminnej Rady Narodowej w Dąbrówce Nowej przemianowano ową GRN w Dąbrówce Nowej na Gminną Radę Narodową w Sicienku z siedzibą w Sicienku.

Od 1954 r. Dąbrówka Nowa funkcjonuje jako obszar wchodzący w skład gromady Sicienko, a od 1972 r. gminy Sicienko.