Pionki - www.sicienko.pl

Sołectwo i jego położenie

W skład Sołectwa Osówiec wchodzi:
Osówiec
Osada Osowa Góra

Sołectwo Osówiec leży na południowo - wschodnim skraju gminy Sicienko sąsiadując bezpośrednio z miastem Bydgoszcz. Tereny leśne Osówca wzdłuż bydgoskiej ul. Grunwaldzkiej oddzielają osiedla Czyżkówko i Osowa Góra. Granica między Osówcem a bydgoskim osiedlem Opławiec biegnie wzdłuż drogi krajowej do Koronowa, a później po nasypie nieczynnej kolejki wąskotorowej, bez mała dotykając rzeki Brdy. Od południowego zachodu Sołectwo Osówiec graniczy z Sołectwem Pawłówek, od zachodu z Sołectwem Dąbrówka Nowa. Od strony północnej graniczy zaś, patrząc kolejno od zachodu, z Sołectwem Wojnowo, Mochle i Szczutki. 

Ukształtowanie terenu i jego wysokość nad poziomem morza jest bardzo zróżnicowana. Osówiec Wybudowanie położony jest na wysokości 78 m n.p.m., natomiast sam Osówiec na 82 m n.p.m. Osówiecki kompleks leśny rozpościerający się od Szczutek do granic Bydgoszczy to teren o rzędnych 90 m n.p.m., później ok. 80, 70 i 60 m n.p.m., a w sąsiedztwie Bydgoszczy już zaledwie 50,5 m n.p.m. Najwyższy punkt w Osówcu osiąga wysokość 102,9 m n.p.m. Jest to wzniesienie położone w północno-zachodniej części Sołectwa, w kierunku miejscowości Wojnowo.

Sołectwo Osówiec jest największym pod względem powierzchni Sołectwem w gminie Sicienko.

Powierzchnia – 3152 ha.

Sołtysami Osówca od 1961 r. kolejno byli: Władysław Strzałka, Jolanta Gwit, Witold Rutkowski, Krzysztof Wiśniewski, Danuta Lubiszewska, Zdzisław Cieślak, Sylwia Trela. Obecnie Sołtysem jest Malwina Mosińska.  

Infrastruktura techniczna i zagospodarowanie przestrzenne

• Połączenia drogowe:

drogą asfaltową do Szczutek – 3 km
drogą asfaltową do Wojnowa – 3 km
drogą asfaltową do Sicienka – 6 km
drogą asfaltową do Kruszyna – 4 km
drogą asfaltową do centrum Bydgoszczy – 14 km
drogą (utwardzoną od strony Osówca i asfaltową od strony Dąbrówki Nowej) do Dąbrówki Nowej – 3 km
drogą utwardzoną do Mochla – 3 km

Przez teren Sołectwa przebiega droga powiatowa Wojnowo – Bydgoszcz. Staraniem powiatu bydgoskiego i gminy Sicienko została ona przebudowana w 2008 i 2009 roku.

• Ścieżka rowerowa - biegnie wzdłuż drogi powiatowej na odcinku od Wojnowa, poprzez Sołectwo Osówiec do samej Bydgoszczy.

• Elektryfikacja: Osówiec - 1948 r.

• Sieć wodociągowa: Osówiec - 1993 r. (w ramach Gminy Sicienko, wcześniej korzystano z sieci zakładowej).

Dziś miejscowość zaopatrywana jest w wodę z gminnej stacji uzdatniania wody w Osówcu. Obiekt został rozbudowany i kompleksowo zmodernizowany w 2009 roku. Wydajność stacji to 130 m³ wody na godzinę. Wybudowano wówczas także odcinek magistrali wodociągowej. Infrastruktura ta poprawia zaopatrzenie w wodę południowej części gminy.

Na terenie leśnym usytuowany jest duży kompleks stawów infiltracyjnych dla Miasta Bydgoszczy.

• Kanalizacja

W 2010 r. opracowana została dokumentacja na budowę kolektora kanalizacji na odcinku od miejscowości Osówiec do granic miasta Bydgoszczy. Budowę prowadzono w latach 2012-2013. r. Wbudowany został kolektor główny, rurociągi, przykanaliki do posesji oraz przepompownia ścieków. Zadanie niemal w 90 % sfinansowane zostało ze środków Unii Europejskiej – Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

W 2012 r. wybudowano także kanalizację sanitarną na terenie osady Osowa Góra.

Na pozostałym terenie ścieki gromadzone są w bezodpływowych zbiornikach okresowo opróżnianych.

• Pierwszy telefon pojawił się w siedzibie Państwowego Gospodarstwa Rolnego na początku lat 70-tych. Telefonizacja: TP S.A.  ok. 1991 r., RST El – Net w 1998 r.

• Zagospodarowanie przestrzenne

Obecnie wpływ na kształtowanie się struktury przestrzennej Sołectwa mają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz wydawane warunki zabudowy głownie dla budynków mieszkalnych.

Ze względu na położenie Sołectwo posiada atrakcyjne tereny pod zabudowę. Dogodna lokalizacja działek, łatwy dostęp do mediów sprawiają, że cieszą się one dużym powodzeniem dzięki czemu sukcesywnie rozwija się jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe.

Miejscowość jest objęta ustaleniami następujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

1. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XXXI/196/97 Rady Gminy Sicienko z dnia 22 stycznia 1997 roku w sprawie zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
2. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XXVII/262/97 Rady Gminy Sicienko z dnia 10 września 1997 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu budownictwa mieszkalnego w Osówcu
3. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XXVII/263/97 Rady Gminy Sicienko z dnia 10 września 1997 roku w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko w zakresie przeznaczenia na cele inwestycyjne działki nr 466 w Osówcu
4. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr V/40/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 6 marca 1999 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Osówcu
5. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr V/41/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 6 marca 1999 roku w sprawie zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
6. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr V/43/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 6 marca 1999 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu mieszkalnictwa we wsi Osówiec
7. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr IX/82/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 8 września 1999 roku w sprawie zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
8. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XX/170/2000 Rady Gminy Sicienko z dnia 15 listopada 2000 roku w sprawie zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
9. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr II/7/02 Rady Gminy Sicienko z dnia 04 grudnia 2002 roku, w sprawie  miejscowego planu  zagospodarowania przestrzennego terenu infiltracyjnego ujęcia wody w Osówcu
10. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr VII/33/03 Rady Gminy Sicienko z dnia 28 czerwca 2003 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - dotyczy terenów m.in. w sołectwie Osówiec
11. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą nr XXXI/204/05 Rady Gminy Sicienko z dnia 10 sierpnia 2005 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w miejscowości Osówiec.

Dla terenów nieobjętych miejscowymi planami wydawane są decyzje o warunkach zabudowy.

Ludność

Obiekty i miejsca

W 2011 roku na działce gminnej przy ul. Dąbrowieckiej 1 wybudowana została  Świetlicy Wiejskiej. Inwestycja ta współfinansowana była ze środków UE Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W wyniku realizacji zadania powstał nowy obiekt, w którym znajduje się obszerna sala świetlicy wraz z zapleczem kuchennym oraz pomieszczeniami socjalnymi. W ramach tej inwestycji zagospodarowany i ogrodzony został terenów wokół budynku. rekreacyjnych. Powstało tu teren do rekreacji z miejscem do grillowania i wypoczynku, wielofunkcyjne boisko z kostki brukowej.

W 2010 roku dla najmłodszych dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej wybudowano plac zabaw.

Dzieci i młodzież z Osówca uczęszcza do Szkoły Podstawowej im. Anieli hr. Potulickiej w Wojnowie. Część najmłodszych mieszkańców Osówca w szczególności z terenów bezpośrednio przyległych do Bydgoszczy uczęszcza do szkół podstawowych w tym mieście.

W przy ul. Panorama Wsi w Osówcu stoi tablica z napisem: „Miejsce uświęcone krwią bohaterów, którzy oddali życie w walce z najeźdźcą hitlerowskim”. Pomnik postawiony został w 1964 r. w miejscu, gdzie rozstrzelano mieszkańców wsi Mochle.
W ostatnich latach w miejscu tym składane są wieńce i zapalane znicze dla zachowania pamięci o wydarzeniach wojennych.
1 września 2009 roku w 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej przy pomniku pomordowanych odbyły się gminne uroczystości upamiętniające to historyczne wydarzenie. Podczas uroczystości wartę honorową pełnili podoficerowie 22 Ośrodka Dowodzenia i Naprowadzania w Bydgoszczy z siedzibą w Osówcu. Wokół pomnika zgromadziły się poczty sztandarowe szkół gminnych oraz Ochotniczych Straży Pożarnych. Delegacje złożyły pod pomnikiem wieńce i kwiaty.

W miejscowości Osówiec przy ul. Pałacowej znajduje się zespół dworski będący własnością Fundacji KUL im. Anieli hr. Potulickiej. W jego skład wchodzi parterowy, murowany dwór z 1850 r. z facjatką i drewnianym gankiem, rozbudowany w 1885 r. oraz park krajobrazowy z około połowy XIX w.

Charakterystyczne dla Osówca są zabudowania Gospodarstwa Rolnego przy ul. Pałacowej ze spichlerzem i elewatorami zbożowymi, choć oddalonymi od głównej drogi, jednak wpisującymi się w krajobraz wsi.

W Osówcu funkcjonowało kółko rolnicze, które później wraz z kółkami w Dąbrówce Nowej, Kruszynie, Mochlu, Pawłówku, Szczutkach i Zielonczynie utworzyło Spółdzielnię Kółek Rolniczych Osówiec. SKR istniała do 1992 r.

Przy drodze do Bydgoszczy stoi leśniczówka z 1905 r. Od 1906 r. podlegała Nadleśnictwu Bydgoszcz. W 1975 r. Leśnictwo Osowa Góra weszło w skład Nadleśnictwa Żołędowo.

Z dalekiej odległości widoczna jest także zlokalizowana w Osówcu wieża telefonii komórkowej.

Na terenie Osówca, tuż przy ul. Atolowej, w bezpośrednim sąsiedztwie Bydgoszczy, stoi świątynia parafii pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego. Parafia erygowana została przez księdza arcybiskupa Henryka Muszyńskego 25 marca 1999 r. Tego samego roku, w październiku zakupiono na potrzeby parafii od Gminy Sicienko 4022 m2 ziemi. 13 listopada 2000 r. zapoczątkowano budowę gmachu. Dwunawowy kościół został wzniesiony w stylu gotyckim.

Parafia od wiosny 2004 r. posiada także swój cmentarz. Powstał on z podziału cmentarza w Osówcu należącego do parafii pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe.

Proboszczem parafii jest ksiądz doktor Andrzej Dawidek. Księgi metrykalne parafii zawierają informacje na temat chrztów, małżeństw i zgonów od 1999 r.

Przez tereny sołectwa przebiegała linia umocnień Przedmościa Bydgoskiego. Do dzisiaj można zobaczyć 7 schronów i pozostałości rowu okopowego. Kompleks, w sumie 17 schronów wzdłuż linii Zielonczyn, Kruszyn, Osówiec, Szczutki, Tryszczyn, wznosiły jednostki bydgoskiego garnizonu: 61 i 62 Pułk Piechoty, 15 Pułk Artylerii Lądowej i Batalion Obrony Narodowej Bydgoszczy. Oddziały te, wspomagane przez 59 Pułk Piechoty z Inowrocławia, broniły wspomnianych pozycji do czasu odwrotu w nocy z 3 na 4 września 1939 r., kiedy to Wojsko Polskie opuściło rejon Przedmościa przenosząc się na linię obrony na południe od Bydgoszczy, w rejon Piecek i Brzozy.

Te historyczne obiekty wykorzystane zostały dla utworzenia szlaku turystycznego „Umocnień Przedmościa Bydgoskiego”. Stwarza to możliwość czynnego wypoczynku i zapoznania się z przeszłością tych miejsc. Szlak oznaczony kolorem czerwonym wiedzie turystę po linii schronów począwszy od Zielonczyna, przez Kruszyn do Osówca.

Przez teren Sołectwa przebiega także zielony szlak „Pól malowanych”.  Przejście trasy długości  16,2 km zajmuje ok.4,5 godziny. Prowadzi ona przez typowe, urokliwe wiejskie ścieżki i dróżki polne z Wierzchucinka przez Nowaczkowo, Chmielewo, Piotrkówko, Mochle do Osówca. Szlak łączy „Wierzchuciński Szlak Czterech Jezior” ze szlakiem im. L. Wyczółkowskiego i wspomnianym szlakiem Umocnień Przedmościa Bydgoskiego.

Przez teren Sołectwa przebiega również turystyczny szlak rowerowy „Edukacji Przyrodniczej”. Szlak wyznaczony został w 2008 roku przez Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych w Wojnowie i Urząd Gminy w Sicienku dzięki pomocy finansowej z Unii Europejskiej. Ma długość 28 km, oznaczony jest kolorem zielonym i przebiega przez miejscowości położone w środkowej i południowej części gminy: Wojnowo – Sicienko – Zawada – Janin – Strzelewo – Zielonczyn – Kruszyn –Osówiec – Szczutki – Mochle - Wojnowo.Umieszczone na trasie tablice informacyjne i przyrodnicze umożliwiają poszerzenie wiedzy turystów.

Na terenie Sołectwa, przy drodze prowadzącej z Osówca do Kruszyna, na lekkim wzniesieniu, zachowały się pozostałości cmentarza ewangelickiego z początku XX wieku. Pozostał na nim m. in. nagrobek z pierwszej połowy XX w. Cmentarz porastają sosny, tuje i lilak.

Przyroda

Miejscowość Osówiec to obszar o dużych walorach krajobrazowych i przyrodniczych.

Na terenie wsi położony jest park dworski z połowy XIX w. Rosną tam kasztanowce białe, lipy drobnolistne, klony pospolite, jawory, graby pospolite, buki.

O dużych walorach przyrodniczych przesądzają tereny zalesione. Leśnictwo Osowa Góra zajmuje powierzchnię 1 353,29 ha, z czego 1 243,94 ha znajduje się na terenie gminy Sicienko, a 102,35 ha w gminie Bydgoszcz. W lesie przeważają siedliska boru sosnowego. Nielicznie występuje dąb, brzoza, modrzew, świerk, olcha, klon. Średni wiek drzewostanu wynosi 66 lat. Na ścieżkach leśnych spotkać można jelenie, sarny, dziki, borsuki, jenoty, zające i lisy.

Z kart historii

W Osówcu znajdują się ślady osadnictwa kultury pomorskiej (okres lateński – od ok. 400 r. p.n.e. do pocz. n.e.).

W 1477 r. przed nakielskim sądem grodzkim stanął opat zakonu cysterskiego z Koronowa Augustyn. Zarzucono mi zorganizowanie napadu i zabójstwa szlachcica Andrzeja, ówczesnego sołtysa Osówca. Rzecz działa się na drodze królewskiej biegnącej przez wieś Szczodrkowo (dzisiejsze Szczutki), gdy sołtys wracał do domu. Został on prawdopodobnie napadnięty przez 10 młodych szlachciców i 30 niższego stanu. Wszystko działo się za wiedzą i zgodą opata. Za zabójstwo zakonnik został obciążony główszczyzną, która miała zostać podzielona między żonę sołtysa Katarzynę i jego siostrę Tochnę.

W 1580 r. mieszkał tu Maciej Żaliński – kasztelan gdański, a w 1793 r. Józef Korytowski – wcześniej biskup sufragan (ordynariusz diecezji, biskup pomocniczy) archidiecezji gnieźnieńskiej.

Dawne nazwy Osówca to: Osowiec, Ossowiec, Osowice, z niem. Ossowitz.

Pod koniec XIX w. wieś i domena tworzyły okręg, w którym mieszkało 188 osób. 88 z nich było katolikami, a 100 protestantami. Powierzchnia okręgu to 811,73 ha, z czego 605,19 ha to pola uprawne, 32,17 ha łąki, 46,22 ha pastwiska, 111,7 ha lasy, 13,18 ha nieużytki, 3,27 ha woda. Czysty dochód z gruntów wynosił 6682 marki. Właścicielem okręgu był Ludwik Meyer.

W 1882 r. funkcjonował w Osówcu Urząd Stanu Cywilnego,

8 października 1939 r. w lesie w Osówcu (leśnictwo Tryszczyn) rozstrzelano mieszkańców wsi Mochle: Józefa Urbanowskiego, Józefa Stranca, Bolesława Bazana oraz Mariana Kiełpińskiego. Na miejscu ich kaźni postawiono w 1964 r. płytę z tablicą z napisem: „Miejsce uświęcone krwią bohaterów, którzy oddali życie w walce z najeźdźcą hitlerowskim”. Ciała poległych spoczywają w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Dąbrówce Nowej.

Związek administracyjny z gminą Sicienko

Tereny Osówca i Osowej Góry weszły w skład utworzonej w 1935 r. gminy Dąbrówka Nowa. W pierwszych latach po wojnie Osówiec pozostał w składzie gminy Sicienko, natomiast Osowa Góra dołączyła do terytoriów podległych gminie Bydgoszcz – Wieś. W 1954 r. po reorganizacji administracji i samorządu Osowa Góra została włączona do nowopowstałej gromady Kruszyn. Od 1972 r. w gminie Sicienko znajduje się Osówiec wraz z niewielką enklawą budynków nadleśnictwa, czyli osada Osową Górą.