Pionki - www.sicienko.pl

Sołectwo i jego położenie

W skład Sołectwa wchodzi:
Teresin
Goncarzewy

Sołectwo Teresin leży na zachodzie gminy Sicienko granicząc bezpośrednio od zachodu i południowego zachodu z Gminą Nakło nad Notecią.

Od strony północnej sąsiaduje z Sołectwem Samsieczno i Sołectwem Gliszcz, od wschodu graniczy z Sołectwem Sicienko, a od południowego wschodu z gruntami Sołectwa Zawada - Ugoda.

Jest to najmłodsze Sołectwo w Gminie Sicienko. Utworzone zostało z inicjatywy mieszkańców w 2012 r. Miejscowość Teresin wyłączona została z Sołectwa Samsieczno, a miejscowość Goncarzewy z Sołectwa Sicienko.

Po utworzeniu Sołectwa Teresin nadany został mu uchwałą Rady Gminy Statut. A w kwietniu 2012 r. wybrano pierwszego Sołtysa i Radę Sołecką. Sołtysem został Tomasz Czajowski, Lech Czajkowski. Obecnie obowiązki te wykonuje Danuta Trelińska.

Infrastruktura techniczna i zagospodarowanie przestrzenne

• Połączenia drogowe:

drogą asfaltową do centrum Bydgoszczy – 23 km
drogą asfaltową do Ślesina – 12 km
drogą asfaltową do Samsieczna – 5 km
drogą asfaltową do Sicienka – 4 km

• Elektryfikacja: Teresin - 1952 r., Goncarzewy - 1961 r.,

• Sieć wodociągowa: Goncarzewy - 1969 r., Teresin - 1975 r.

Miejscowość Goncarzewy zaopatrywana jest w wodę z gminnej stacji uzdatniania wody w Sicienku, a do Teresina woda dostarczana może być ze stacji uzdatniania wody w Teresinie oraz w Sicienku.

• Kanalizacja

Miejscowość Teresin posiada kanalizację sanitarną. Przez wiele lat funkcjonowała w Teresinie oczyszczalnia ścieków. W 2014 r. wybudowana została kanalizacja wraz z przepompownią ścieków z Teresina do Kazina w gminie Nakło nad Notecią. Pozwala to na transport ścieków z tych terenów do Gminy Nakło nad Notecią. Inwestycja w ok. 81 % dofinansowana został ze środków Unii Europejskiej - Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Rok później opracowana została dokumentacja budowy kanalizacji sanitarnej w Goncarzewach z odprowadzeniem ścieków do przepompowni w Teresinie. Prace rozpoczynają się w 2018 r. Zadanie zakwalifikowane zostało do dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” przez Po wybudowaniu tej kanalizacji również ścieki z miejscowości Goncarzewy będą przesyłane do oczyszczalni w gminie Nakło nad Notecią.

• Telefonizacja: abonenci: TP S.A. ok. 1991 r., RST El – Net - 1998 r.

• Zagospodarowanie przestrzenne

Sołectwo Teresin jest objęte ustaleniami następujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

1. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą Nr V/41/99 Rady Gminy Sicienko z dnia 6 marca 1999 r. w sprawie zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko
2. m.p.z.p. uchwalony Uchwałą Nr XXXI/196/1997 Rady Gminy Sicienko z dnia 22 stycznia 1997 r. w sprawie zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego gminy Sicienko

Liczba ludności

Obiekty i miejsca

W miejscowości Teresin działa Świetlica Wiejska. Na ten cel użyczona  jest Gminie część budynku, który stanowi własnością prywatną. W 2014 r. Gmina zakupiła od Fundacji Potulickiej w Wojnowie działkę pod budowę świetlicy wiejskiej. Opracowany został projektu budowlany nowego obiektu. Rozpoczęcie budowy zaplanowane jest na 2018 rok.

W Teresinie najmłodsi mogą korzystać z placu zabaw. Powstał on w  2010 r. z dużym wsparciem finansowym z Unii Europejskiej – Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

W Teresinie znajduje się park dworski z XIX w. będący pod ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody oraz pozostałości zespołu dworskiego z XIX w. Przed jego budynkiem mieści się zegar słoneczny.

Wśród budynków Teresina z daleka widoczny jest komin kompleksu budynków po gorzelni. Budynek gorzelni wybudowany został w 1879 r. W 1939 r. wzniesiono tam kolejne budynki tworząc kompleks gospodarczy. Po wojnie użytkownikiem nieruchomości, stanowiących wówczas własność Skarbu Państwa, było PGR Wojnowo. W 1973 r. gorzelnię zamknięto. W 1974 r. obiekt przejęła Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Bydgoszcz. Od tego czasu, aż do roku 2004 budynek pełnił funkcję mleczarni. Użytkowano go, wykorzystując na potrzeby zamiejscowego oddziału produkcji serów. Był tam wytwarzany znany smakoszom ser teresiński. Obecnie nie jest wykorzystywany w tym celu.

W 1938 r. powstała w Teresinie Ochotnicza Straż Pożarna. Jej pierwszym prezesem był Franciszek Gawrych. Do dziś jest to prężnia działająca jednostka. Obecnie jej Prezesem jest druh Antoni Wilkowski.

Do 1970 r. w Teresinie funkcjonowała cegielnia, której budynek wyburzono.

W miejscowości Goncarzewy znajdują się pozostałości zespołu dworskiego z XIX/XX w.

Podczas wojny gospodarstwo uległo znacznym zniszczeniom, większość budynków spalono. Jeszcze dziś odczytać można jednak układ kompozycyjny, założenia architektoniczne zespołu folwarcznego. Składał się z podwórza gospodarczego w kształcie prostokąta. Na ścianie zachodniej usytuowany był budynek rezydencjonalny.  W jego miejscu w latach 1970-1975 wybudowano budynek administracyjno-mieszkalny. W zlokalizowanej naprzeciw niego „Poniatówce” – dawnym drewnianym budynku mieszkalnym z 1935 roku, mieścił magazyn narzędzi. W części zachodnio-północnej znajdowały się zwrócone do wnętrza podwórza ścianami szczytowymi obory i chlewnia-świniarnia. Dalej na północ położone są czworaki. Ścianę wschodnia tworzyła drewniana stodoła z 1883 roku , chlewnia i największy budynek dawnego zespołu folwarcznego, stanowiący dominant architektoniczny, który mieścił kuźnię, chlewnie, magazyn nawozów, magazyn zbożowy, garaż. To jedyny budynek, który zachował się w całości. Wzniesiono go w 1912 roku.

Folwark Goncarzewy należał do rodziny Goncarzewskich. Pod koniec XIX w. kupiła go Aniela hrabina Potulicka i włączyła do zespołu folwarków w Kasprowie. Przed II wojną światową folwark dzierżawił Kazimierz Grochowski. Do końca czerwca 1946 roku umowa dzierżawa została zawarta z Bronisławem Kentzner. Po wojnie początkowo tereny te zajmowały wojska sowieckie, później folwark włączono do Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Wojnowie.

Przy drodze Sicienko – Goncarzewy, ale już na terenie Goncarzew znajduje się cmentarz z początku XX w o pow. 0,20 ha. Najstarszy istniejący nagrobek pochodzi z 1928 r.

Przyroda

W Goncarzewach po obu stronach drogi wiodącej do Teresina rozciągają się tereny użytku ekologicznego „Rozlewisko Goncarzewy”. Po jednej stronie znajduje się zbiornik z otwartym lustrem wody. Porośnięty jest on roślinnością wodną, po przeciwnej stronie drogi drugi zbiornik w dużej części zarośnięty wierzbami. Na obszarze tym można zaobserwować rzadkie i chronione gatunki ptaków wodno-błotnych, m.in. rybitwy białoskrzydłe, rybitwy czarne, perkozy rdzawoskrzydłe i inne, a także kilka gatunków żab: żaby zielone, grzebiuszki, kumaki nizinne.

Do zasobów przyrodniczych Sołectwa można zaliczyć wymieniony już wśród obiektów i miejsc znajduje się park dworski z XIX w. w Teresinie będący pod ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.

Z kart historii

Historia tych terenów sięga najprawdopodobniej przełomu XIV i XV w.

W źródłach historycznych można znaleźć informację, że Goncarzewy były wsią szlachecką.

Od XV w. do czasu rozbiorów pojawią się różne pisownie na określenie wsi Goncarzewy: Gunczerzewy Guncerzewy, Gunczerzowy, Gunczerzewy, Guncerzewo, Gunczarzewy, Gącarzewy, Goncerzewo, Guncerzowy, Guncerzewice, Gunczerzewy. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego w języku polskim posługiwano się nazwą Gońcarzewy, zaś po niemiecku Goncerzewo. Obecnie obowiązująca nazwa funkcjonuje od 1926 r. Choć często usłyszeć można jeszcze określenie Goncarzewo.

Zasadźcą Goncarzew był Guncerz z Bronikowa. Wywodził się z  serbołużyckiego szlacheckiego rodu Pradel. Rodzina Guncerzewskich była pierwszymi dziedzicami wsi.

W nakielskich księgach sądowych pod datą 4 sierpnia 1453 wymieniony jest podsędek sądu ziemskiego Jan de Guncerzewy (ze wsi Guncerzewy)

W 1533 r. Jan Obodziński (Obodzieński) h.Topór od kupił Wiktoryna Sosnowskiego za 150 grz. czternaście łanów pustych we wsi Guncerzewy i te łany w r. 1534 sprzedał za 200 zł Janowi Rogalińskiemu.

W 1578 r. Goncarzewy należały do rodziny Siedleckich, Szczutowskich i Turzyńskich.

Po okołu stu latach w połowie XVII w. wieś należała do rodzina Działyńskich. Pod koniec XVII w. dziedzicem był Michał Działyński, kasztelan chełmiński.

W ręce rodu Potulickich Goncarzewy przeszły w XVIII w. Rodziny Działyńskich i Potulickich były spokrewnione.

Pod koniec XIX w. wieś stała się własnością hrabiny Anieli Potulickiej, która włączyła ją do zespołu folwarków w Kasprowie.

Goncarzewy zajmowały powierzchnię 1946 mórg, Kasprowo 850 mórg. Znajdowało się tu 12 domów ze 179 mieszkańcami (69 ewangelikami, 110 katolikami; 78 z nich było analfabetami). Najbliższa poczta znajdowała się w Małym Sitnie, a stacja kolejowa w Nakle.

W sporządzonej w 1909 r. „Księdze adresowej polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego” w powiecie bydgoskim na I miejscu wymieniono Anielę hrabinę Potulicką, właścicielkę majętności Potulice z zamkiem. Pozostawały wówczas w jej posiadaniu(wg podziału przyjętego) wsie: Samsieczno, Teresin, Michalin, Bogacin i Kazin, wsie rycerskie: Potulice, Ślesin i Goncarzewy, nadleśnictwa: Niedola, Pętek, Urszulin, gburstwo Górzyn, kolonie: Kaźmierowo i Józefin oraz folwarki Gabryelin i Marynin. W sumie majętność liczyła 6.515 ha.

W okresie poprzedzającym  II Wojnę Światową folwark Teresin dzierżawiony był przez Czesława Kurowskiego. Umowa wygasła w 1940 roku.

Po II Wojnie Światowej folwark w Teresinie pozostawał w rękach bydgoskiej Komendy Policji. Dyrektor Fundacji podejmował wszelkie starania aby wydzierżawić go ponownie.

W czasach powojennych do lat 60-tych z Teresina do Samsieczna istniało połączenia kolejowe. „Ciuchcią” przewożono  głównie artykuły do produkcji rolnej oraz wyhodowane płody rolne. Dzisiaj po torowisku pozostał tylko ślad w formie mało przejezdnej drogi.

Związek administracyjny z gminą Sicienko

Tuż przed II wojną światową Teresin wchodził w skład gminy Ślesin. W 1954 r. wraz Goncarzewami, Samsiecznem i Maryninem, Ugodą oraz Kasprowem tworzył gromadę Teresin. Po jej rozpadzie w 1959 r. Teresin powrócił w granice gromady Ślesin, a Goncarzewy włączone zostają do gromady Sicienko. W latach 70-tych XX w. powracają Gminy. Teresin pozostaje w gminie Ślesin, a Goncarzewy w gminie Sicienko. W styczniu 1976 r. po reorganizacji terenowych organów administracji państwowej zlikwidowano gminę Ślesin. Wówczas Teresin włączono do gminy Sicienko.